آرم یا نشانه چیست؟

آرم یا نشانه چیست؟

نماد و نشانه در طول تاریخ

در طول تاریخ از نماد، که نوعی علامت واجد هویت بصری ست، به عنوان ابزاری برای ایجاد ارتباط  استفاده شده تصور بر این است که انسان پیش از تاریخ با خراش دادن و ایجاد نقش بر دیوار غار های آلتامیرا در اسپانیا ولاسکو در فرانسه تلاش داشته تا از این طریق به دیگران اعلان خطر یا آگهی دهد و یاپیام های دیگران را منتقل کند . در جوامع قرون وسطایی بازرگانان و صنعتگران برایمشخص کردن کالا ها و محصولاتشان از علایم و نماد ها ی خاص استفاده می کردند. چاپگران اواخر سده ۱۹ میلادی بر روی تمامی چاپ نقش های خود نماد هایی را به صورت حرف نشانه یا امضا چاپ می کردند که معرف حرفه آنان بود. در  آغاز سده ۲۰  نیزگاوچرانان امریکایی برای مشخص کردن مالکیت دام های خود از علایم انحصاری استفاده میکردند.
طی دوره رکود اقتصادی امریکا، کارگران دوره گرد یا در واقع پیشه ورانی که بیکار شده بودند، یک نظام ارتباطی تحلیلی و کاربردی را ابداع نمودند .آنها علایم ونشانه هایی بودند که بر دیوار خانه ها و ساختمان ها رسم کردند که مثلا گویای خطراتیبود که کارگران را تهدید می کرد .یعنی درست شبیه به روشی که انسان غار نشین ازتصاویر خطی استفاده می کرد.

نماد ها و احساسات

نمادهانیز مثل شکل حروف و رنگ، می تواند واکنش های حس خاصی را در ما بر انگیزد. معنی نمادها بستگی به کاربرد آنها دارد. مثلا نقشی مانند صلیب شکسته مربوط به دوران پیش ازتاریخ به این معنی ست:”همه برای یکی” و نمایانگر قدرت و خلاقیت است. این نماد برایبار اول روی سکه هایی متعلق به کرت باستان، اشیاء امریکای جنوبی و آثار سفالیناواجو یافت شد.
وقتی رایش سوم هیتلر از صلیب شکسته به عنوان نماد هویت خوداستفاده کرد، مفهوم مرتبط به آن نیز تغییر پیدا کرد. امروزه نمی توان به این نمادبه عنوان نشانه معرف همدلی و اتحاد نگریست.
نماد کبوتر صلح که طی جنگ ویتنام ازسوی فعالین ضد جنگ زیاد استفاده شد، تداعی گر صلح است. از آنجا که نماد ها میتوانند مفاهیم منفی و مثبت داشته باشند طراح باید به هنگام طراحی علامت یا نشانه، به تاثیر روانی آن و حسی که در مخاطب بر می انگیزاند کاملا توجه داشته باشد.
تصویرنشانه

نماد های گرافیکی  و ساده ای “تصویر نشانه” می نامند. “تصویرنشانه” نوعی نماد بصری ست که اطلاعات را به صورت تصویری و بدون استفاده از کلام ارائه می دهد. “تصویر نشانه “نوعی نماد گرافیکی ست که داستانی را به شیوه ای بسیارساده و همه فهم و فارغ از محدودیت های زبانی روایت می کند.
امروزه این نوع نمادرا می توان در همه جا دید. از علائم راهنمایی رانندگی گرفته تا علائم نشانه هایفرودگاه، مترو، راه آهن ،ساختمان های عمومی و … خلاصه هر جا که ضروریست اطلاعاتی را سریع و صریح به اطلاع عموم مردم برسانند. برای مثال این نماد ها ما را به سمت تلفن عمومی، ایستگاه راه آهن، اطلاعات فرودگاه و رستوران راهنمایی می کنند.
ایننماد ها بدون استفاده از کلمات و جملات، اطلاعات مورد نیازمان را در اختیارمان میگذارد. مثلا اگر به یک کشور خارجی سفر کنیم که با زبان آن آشنایی نداریم، به آسانیمی توانیم از علائم جاده ای هشدار دهنده، همچنین از دیگر  علائم و نشانه ها مسیرخود را برای مکان مورد نظر بیابیم. چراکه این علائم خود یک زبان بین المللی، بصری وبدون کلامند.
کلمه لوگو (logo) از واژه یونانی به معنی زبان مشتق شده است و لوگورا به عنوان یک نماد، علامت، تصویر نوشته و عکس نوشته در نظر می گیریم که نماینگریک سازمان، یک حرفه،محصول یا حتی یک همایش یا یک رویداد خاص است.
“نشانه” تجسمیاز یک سازمان است و باید مروج هویت بصری آن باشد، هویتی که به آسانی و به سرعت قابلتشخیص باشد. “نشانه” نماینگر حجم زیادی از اطلاعات است که در یک بیان بصری واحدمتراکم شده است .
در این زمینه داستان معروفی از ریموند لوئی، طراح صنعتی معروفنقل می شود: در یک مهمانی خانمی از وی پرسید که: چرا حرف x را در لوگویی که برایشرکت “Exxon” طراحی کرده  تا زیر خط کرسی ادامه داده است؟ لوئی پرسید که: چه چیزباعث شده شما چنین سوالی می کنید؟ و آن خانم پاسخ داده بودند که:  چون خیلی جلبهتوجه می کند. و لوئی جواب داد :”خوب پاسخ شما همین است.”
حدودا از ۱۰ سال پیش،به پیشنهاد استادان رشته ارتباط تصویری، در دانشکده های هنر واژه “نشانه” به جای “آرم” و “لوگو” مورد استفاده قرار گرفت.

اهمیت انتخاب قالب ونوع آن در طراحی آرم

برای طراحی آرم شرکت یا موسسه مورد نظرتانباید توجه به این مسئله مهم داشته باشید که از چه نوع قالبی استفاده می کنید. چراکه قالبی که استفاده می کنید خود باید نوعی تصویر قوی و تخیلی را بازتاب دهد. اگرنماد یا تصویر مبهم باشد و موجب سوء برداشت شود، طرح نا موفق خواهد شد.
پیش ازطراحی هر کار ابتدا کارهای زیادی ببینید تا ایده های فراوانی را جمع کرده باشید. بهعلاوه این امکان برایتان پیش می آید که از تجارب دیگران استفاده کرده وسعی در طراحیطرح بهتری نمایید. در هر طرح روی هماهنگی و انسجام بصری طرح مکث و آنرا بدقت تحلیلنمایید و هرگز با دیدن کاری تقلید محض ننمایید.

انواع گوناگون آرم

از دیدگاه نشانه شناسی دسته بندی آرم بر حسب ترکیب عناصر زبانیو شمایلی انجام می گیرد. بر این اساس دسته ایی از آرم ها فقط از عناصر زبانیاستفاده می کنند (یک نام – یک یا چند حرف) که آنها را “ارم نوشتاری “، “logotype”  می نامیم.
دسته دیگر با ترکیب عناصر شمایلی طراحی شده اند، که آنها را “آرمشمایلی” ، logo iconique”
یا “icotype” می نامیم.
دسته سوم، از تلفیق عناصرنوشتاری و شمایلی ساخته شده اند که آنها را “آرم تلفیقی” ،
“logo mixte ” مینامیم.

آرم نوشتاریlogo type

این دسته از آرم ها فقط با استفاده از نشانه های زبانی طراحی می شوند:

۱-گاه با نام اختصاری یک موسسه یا سازمان مانند BHV برای فروشگاه
Bazard de L’ Hotel de Ville، و یا CA برای بیمهCredit Agricole
۲- گاهی با بزرگنمایی حرف اول نام موسسه مانند H برای انتشارات  Hachette
۳-گاهی با ترکیب بندی حروف و ارقام  مثل  M 3
۴-برخی اوقات نیز نامکامل موسسه یا سازمان را بازنمایی می کنند: نام طراح و سازنده جواهرات Cartier ،نام فروشگاه بزرگ و زنجیره ای Lafayette، نام طراح و تولید کننده
پوشاک New Man
بنابر این “آرمهای نوشتاری” به دو گونه اند: یا نام موسسه را نمایش می دهندو یا از حروف و ارقام استفاده می کنند. استفاده از حروف، قابل انعطاف تر است و بهراحتی با زمینه های فرهنگی گوناگون تطبیق پیدا می کند. ولی از طرفی تآثیر گذاری آنبه عنوان یک علامت خاص، بستگی به  قابلیت به یاد سپردن آن دارد. نام های کامل  هرچند طولانی میت وانند به یاد ماندنی باشند، زیرا مانند متن در لحظه خوانده  میشوند، اما استفاده از آن ها در زمینه های فرهنگی مختلف ممکن است مشکل آفرین باشد.در طراحی آرم های نوشتاری مانند آرم های شمایلی ممکن است از عناصر تجسمی، مانندبافت و رنگ استفاده کنند. کاربرد این عناصر در نوشتار و تکرار در استفاده یکنواختاز آن ها، به مرور  تاثیر گذاری آرم نوشتاری را مانند آرم شمایلی خواهدکرد.

آرم شمایلی logo iconique یا ico type

ایننوع آرم ، تصویری است که می تواند نمادی تجریدی، تصویر یک شی، یک نقش و غیرهباشد.
دسته ای از این آرم ها فیگوراتیو هستند مانند : سنجاب، مرد یا اسب. دستهای دیگر تصاویر غیر فیگوراتیو هستند مانند: پیکان،مربع، دایره و غیره. بنابر این میتوان ۳ نوع آرم شمایلی را در نظر گرفت:

آرم شمایلی _ imaginalتصویری است که شباهت زیادی با یک شی مادی دارد; آرم پودر شکلاتسازی “Chicor’ee Leroux” زنی را که با طراحی ساده شده ای رسم شده در  حال تعارف آنکالا به مخاطبان نشان می دهد، که نمونه مناسبی از این گونه است.

آرم شمایلی _ diagrammatique که با یک طرح خلاصه وموجز، مشخصه اصلی فراورده را نشان میدهد. آرم قدیمی اداره برق فرانسه (EDF) که یکآذرخش است دقیقا از این مقوله است

آرم شمایلی _ استعاری m’etaphorique از طریق جا به جایی معنایی و با به کار گرفتن عنصری معنادارنشان دهنده ی کارکرد یا توانایی مارک یا کالای مورد نظر است، عمل می کند. آرمکارخانه خودرو سازی پژو که در آن یک شیر، استعاره از قدرت خودرو است، در این مقولهقرار می گیرد. آرم این کارخانه از سال ۱۸۸۲ تا کنون چندین بار تغییر شکل یافته. تصویر شیر به عنوان عنصر ثابت و استعاره ای از قدرت در تمام آرم ها باز نمایی شدهاست.

آرم شمایلی – نمادین: بدون هیچرابطه فطری با موضوع و یا عملکرد آن ها هستند.
مثال این نوع آرم تصویر تمساح درمارک تولید کننده ی پوشاک ورزشی ”lacoste” است.
تصویر این تمساح  طرح روی بلوزورزشکاران شد و از ان موقع تا کنون  تصویر تمساح در آرم lacoste به عنوان عنصرتصویری مشخص کننده این مارک است.

آرم تلفیقی  logo mixte

ایندسته از آرم ها، از همزیستی دو گونه پیام ساخته می شدند: پیام زبانی و پیام شمایلنگارانه.
بدین سان امکان پدید آمدن چند گونه رابطه بین این دو نوع پیام وجوددارد: می توانند همجوار هم باشند، می توانند یکدیگر را تقویت کنند و یا موجب تثبیتیکدیگر شوند.
رابطه همجواری،  بر این اصل استوار است است که نوشتار و شمایل درحکم دو واحد مستقل در کنار یکدیگر قرار می گیرند. این نوع تلفیق در آرم به وضوحمسئله ی مشروعیت را پیش می کشد زیرا به نظر می رسد که بخش نوشتاری و طرح شمایلیآرم، هر یک از تناسب و موضوعیت بالایی برخوردار نیستند.
آرم کارخانه تولید کنندهی روغن نباتی Lesieur نمونه ی مناسبی برای نمایش این نوع رابطه است.
رابطه ی تثبیت کننده، می تواند گویای وضعیتی باشد کهدر آن پیام شمایلی دارای تعابیر
چند گانه باشد. در این صورت پیام زبانی با جهتدادن به مخاطب،  یکی از تعابیر این نشانه ی تصویری چند معنا را تثبیت می کند. درآرم هایی که دارای “شعار” هستند، یا به عبارت دقیق تر  شعار  را به خدمت می گیرند،این شعار است که معنای بخش شمایلی آرم را روشن می کند. آرم تولید کننده زیر پوش های(دامار) نمونه خوبی است. این آرم از سال ۱۹۵۸ تا کنون چند بار تغییر یافته است ،اما شعار این آرم همواره به عنوان عنصر نوشتاری ثابت در طراحی این آرم، نقش تثبیتکننده ی شمایل دیاگراماتیک را به عهده داشته است.
رابطه تقویت کننده بین دو وجهبازنمایی زبانی و شمایلی در صورتی امکان پذیر است که این دو واحد در بطن یک نظامچرخشی قرار گیرند و همچون دو عنصر همنشین نقش کلی تری ایفا کنند. در این صورت مفهومآرم از بک نوع فرایند خوانش نشآت می گیرد که فرم چرخش نگاه بین این دو وجه بازنمایییک پیام، یکپارچه شده است.
آرم تولید کننده ی قهوه ی Jacques Vabre آرم کارخانهبیسکویت سازی Heudebert، یا آرم
آزمایشگاه Urgo نمونه های مناسبی برای نمایش اینوع رابطه هستند.

انواع نشانه ها:

نشانه ی نمایه ای indexi que: این نشانه ها بر یک رابطه علت و معلولی میانموضوع و نشانه استوارند. نمایه نشانه ای ست که از موضوع خود تاثیر گرفته است. یعنیبه نشان بر جای مانده از گونه ای موضوع، نمایه می گوییم مانند: رنگ پریدگی چهره  بهنشان خستگی دود به نشانه آتش، ابر به نشانه باران و …
با این تعریف یک آرمهیچگاه نمی تواند حقیقتا یک نشانه نمایه ای باشد.

نشانه شمایلی iconique: دومین نوع نشانه در طبقه بندی سه گانی پیرس می باشد.
رابطهایست مبتنی بر شباهت علت و معلول یا همان موضوع و نشانه:یک طرح فیگوراتیو، یک تصویرساده شده که نمایانگر یک خانه، درخت و … باشد. در صورتی که به درخت و خانه شبیهباشد شمایل محسوب می شود.

نشانه نمادین  symbolique: نشانه هایی که به موضوع از راه قرار داد یا قاعده ای محکم و از طریق همبستگی باایده های کلی مرتبط می شوند. نماد های کلاسیک مانند: پرچم کشور ها، کبوتر صلح،علایم راهنمایی، نت های موسیقی و الفبای مدارس و… همچون نظامی از نشانه های قراردادی در نظر گرفته شده اند.
نشانه های نمادین بیش از انواع دیگر نشانه ها دراجتماع کاربرد دارند

مرکز چاپ کارت ویزیت